rk3745 rk3745
240
BLOG

Po co dowód osobisty?

rk3745 rk3745 Polityka Obserwuj notkę 3

W państwach gdzie wprowadzono dowody większość obywateli traktuje je jako coś normalnego i użytecznego. Przychylny stosunek do dowodu wynika z przyzwyczajenia.

Przeciwnicy dowodów najliczniej występują w państwach, które dopiero zamierzają je wprowadzić. Obawiają się, że dowody mogą ograniczyć prywatność, wolność osobistą oraz powiększyć władzę państwa nad obywatelem. Jednak w obozie przeciwników nie podjęto poważnej próby zbilansowania wad i zalet dowodu.

Urzędowe numerowanie obywateli

Odpowiedź na pytanie po co dowód będzie klarowniejsza jeśli uświadomimy sobie wzajemną zależność między dowodami i urzędowym numerowaniem obywateli oraz uwzględnimy wpływ komputeryzacji. Właściwą perspektywę tworzą następujące spostrzeżenia:
• Urzędowe numerowanie obywateli i dowody generują takie same zagrożenia
• Powszechna komputeryzacja powoduje, że konsekwencje wynikające z ponumerowania obywateli mogą być o wiele groźniejsze niż z wprowadzenia dowodów
• Jeśli obywatele nie są ponumerowani to wiarygodność i użyteczność dowodu jest mała
• Dowód jest wtórnym nośnikiem danych osobowych przechowywanych przez urzędy

Zakaz urzędowego numerowania obywateli jest najskuteczniejszą ochroną przed zagrożeniami, których obawiają się przeciwnicy dowodów. Bez ponumerowania obywateli nie można stworzyć wspólnego indeksu dla różnych baz danych sektora publicznego. Brak numeracji utrudnia masowe przeszukiwanie danych osobowych oraz ich agregację. O konsekwencjach agregowania danych osobowych pisałem w PESEL2 i e-PUAP pozbawią nas prywatności.

Jeśli państwo nie miałoby prawa do numerowania obywateli to wiarygodność dowodu i w konsekwencji jego użyteczność byłyby małe (same dowody miałyby co najwyżej numery seryjne blankietów aby nie naruszyć zakazu numerowania obywateli). Bez ponumerowania obywateli nie można skutecznie zwalczać takich oszustw jak:
• wydanie jednej osobie dwóch dowodów z różnymi danymi
• wydanie dowodu z fikcyjnymi danymi
• wydanie dowodu osobie nieuprawnionej (np. obcokrajowcowi)

Dowody wprowadzone bez uprzedniego ponumerowania obywateli nie będą wystarczająco wiarygodne. Wtedy podszywanie się pod inne osoby (nazywane także kradzieżą tożsamości) może stać się masowym procederem powodując dotkliwsze konsekwencje niż zagrożenia przypisywane dowodom.

Można pokusić się o uogólnienie. Bez ponumerowania obywateli nie można stworzyć silnego systemu dowodów. Silny system dowodów to taki, który składa się z dowodu wiążącego wygląd osoby z jej identyfikatorami i procesów umożliwiających utrzymywanie niskiego poziomu oszustw dokonywanych za pomocą dowodów.

SSN jako substytut słabego systemu dowodów

Amerykanie są numerowani SSN-ami (odpowiednikami PESEL). Ponieważ SSN nie jest związany z wyglądem osoby, to na jego bazie można stworzyć co najwyżej słaby system dowodów.

SSN wprowadzono w 1936 dla potrzeb systemu ubezpieczeń społecznych i nadawano go tylko pracownikom. W 1961 decyzją Kongresu SSN stał się także numerem identyfikacyjnym płatnika podatku. Po 1986 nadawany jest osobom poniżej 14 lat aby umożliwić rozliczanie podatków z dziećmi. Teraz większość rodziców wnioskuje o nadanie SSN swoim dzieciom wkrótce po ich urodzeniu.

Dziś numer SSN jest identyfikatorem osoby w rejestrach zatrudnionych, studentów, dłużników, żołnierzy, właścicieli kart kredytowych, więźniów i wielu innych. Stał się uniwersalnym identyfikatorem osoby w sektorze publicznym i prywatnym.

Poprzez SSN można się podszyć pod inną osobę. Brak urzędowego dokumentu identyfikacyjnego jest istotną przyczyną coraz częstszych kradzieży tożsamości, które w USA dotknęły już miliony osób. Z tego powodu powstała praktyka dodatkowej weryfikacji tożsamości za pomocą prawa jazdy. Żeby nie utrudniać życia osobom, które nie są kierowcami wydawane są specjalne prawa jazdy tzw. „non-driving” tylko dla weryfikacji tożsamości.

W końcu zdecydowano się na urzędowe związanie SSN z wyglądem osoby. W 2005 pod pretekstem walki z terroryzmem przyjęto REAL ID Act, który de facto przekształcił prawo jazdy w silny dokument tożsamości powiązany z SSN.

Wnioski nie są optymistyczne. Liczne protesty oraz powoływanie się na już istniejący i okrzepły system urzędowych identyfikatorów nie zablokowały inicjatywy wprowadzenia silnych dowodów nawet w państwie tak liberalnym jak USA. Z punktu widzenia obywatela stworzono najgroźniejszą kombinację: uniwersalny identyfikator osoby i silny dowód.

Co można zrobić?

Numerowanie obywateli w czasach powszechnej komputeryzacji może spowodować znacznie groźniejsze konsekwencje niż dowody. Zwalczając dowody koncentrujemy się na objawach choroby. Protestowanie jest łatwe, bo dowód to coś konkretnego. Walka ze znacznie większym wrogiem tj. systemami numerowania obywateli jest trudniejsza. Jej cel jest zbyt abstrakcyjnhy. Ilustruje to anemiczność protestu - na tle licznych głosów sprzeciwu wobec dowodów - przeciwko powszechnemu i niczym nieograniczonemu stosowaniu numeru PESEL.

Szybko narastająca komputeryzacja wszystkich dziedzin życia doprowadziła do sytuacji, w której nie mamy wyboru. Silny system dowodów i możliwość zmitygowania zagrożeń związanych z numerowaniem obywateli jest znacznie lepszą opcją niż brak dowodów (lub słabe dowody) i nieuchronność wprowadzenia jednakowej numeracji obywateli w różnych bazach danych.

W polskich realiach warto skoncentrować się na dwóch celach: utrzymaniu przyjaznego dowodu i radykalnej zmianie sposobu numerowania.

1. Polacy powszechnie akceptują silny dowód. Jeśli nie da się uniknąć urzędowego numerowania osób, to zwalczanie dowodu jako idei nie ma sensu. Polski dowód jest dość przyjazny. Ideałem, od którego nie jesteśmy daleko jest prawo stanowiące, że:
- nie ma obowiązku noszenia dowodu przy sobie
- policjant ani inny urzędnik nie może zażądać okazania dowodu bez uzasadnionego powodu, którego zasadność można łatwo zaskarżyć
- odmowa okazania dowodu nawet w uzasadnionych przypadkach nie jest karalna

Ponadto trzeba zdecydowanie protestować przeciwko:
- wprowadzeniu dowodu wielofunkcyjnego (szerzej o tym w Wielofunkcyjny dowód pl.ID będzie niebezpiecznym gadżetem)
- wprowadzeniu do dowodu identyfikatora biometrycznego innego niż geometria twarzy (szczegóły w Dowód biometryczny? Tak, ale ostrożnie!)


2. W Polsce ukształtowała się bardzo groźna praktyka numerowania obywateli. Numer PESEL stał się unikalnym identyfikatorem osoby praktycznie we wszystkich bazach danych sektora publicznego i prywatnego. O konsekwencjach tej praktyki pisałem w PESEL i profilowanie. Przeciwnicy dowodu łatwiej i szybciej osiągną swoje cele działając na rzecz zmiany zasad numerowania (np. poprzez wprowadzenie różnych identyfikatorów sektorowych niepowiązanych jawnie z sobą). W Austrii, Niemczech i Belgii już to zrobiono.

rk3745
O mnie rk3745

Kontakt: rk3745@gmail.com Pozostałe teksty: 1. Fotoradary: Automatyczny wymiar sprawiedliwości 2. Czy tajemnice państwowe służą Polsce? 3. Rola służb ochrony państwa w informatyzacji Polski 4. PESEL2 i e-PUAP pozbawią nas prywatności 5. PESEL i profilowanie 6. Korupcja w informatyzacji urzędów 7. Korupcja w informatyzacji urzędów (2) 8. Bezpieczne przelewy w bankowości internetowej 9. E-administracja wg MSWiA to raj tylko dla urzędników 10. Dowód biometryczny? Tak, ale ostrożnie! 11. Elektroniczne skrzynki podawcze, czyli lobbyści górą! 12. Prawo zamówień publicznych i projekty informatyczne 13. Obywatelska koncepcja e-usług 14. Równoważność dokumentu papierowego i cyfrowego 15. Uwolnijmy się od obowiązku meldunkowego 16. Anonimizacja jako ochrona prywatności pacjenta w systemach służby zdrowia 17. Głosowanie przez Internet 18. ePUAP bez wartości dodanej 19. Wielofunkcyjny dowód pl.ID będzie niebezpiecznym gadżetem 20. Plan Informatyzacji Państwa i projekty informatyczne 21. Dwa problemy polskiego e-podpisu 22. Branża kart płatniczych uznała dominujące standardy ochrony informacji za nieprzydatne 23. PIT przez Internet według urzędników i uwagi o użyteczności informatyzacji 24. Jak władza centralna psuje komputeryzację urzędów gminnych 25. Likwidacja meldunku szansą na lepsze państwo (1) 26. Likwidacja meldunku szansą na lepsze państwo (2) 27. Likwidacja meldunku szansą na lepsze państwo (3) 28. PIT przez Internet i bezpieczeństwo płatnika 29. Analiza ryzyka dla dowodu elektronicznego (1) 30. Analiza ryzyka dla dowodu elektronicznego. Rekomendacje. (2) 31. Dowód elektroniczny. Zabezpieczenia. (3) 32. Służby nie znają się na kryptografii 33. Dowód elektroniczny. Weryfikacja on-line. (4) 34. Dowód elektroniczny. Procesy. (5) 35. Dowód elektroniczny. E-podpis. (6) 36. Po co dowód osobisty 37. Dzisiejsze podejście do informatyzacji nie sprzyja wolności 38. Zmieńmy filozofię ochrony danych osobowych (1) 39. Zmieńmy filozofię ochrony danych osobowych (2) 40. Cloud computing kusi 41. Tradycyjne wybory mogą być uczciwe Ponadto polecam: 1. Czy PESEL2 jest potrzebny? Dokument Instytutu Sobieskiego 3. Stanowisko ISOC Polska w sprawie barier podpisu elektronicznego w Polsce 4. Poradnik inżyniera polskiej informatyzacji. Paweł Krawczyk

Nowości od blogera

Komentarze

Inne tematy w dziale Polityka