W Polsce te same przepisy regulują proces zakupu gotowych produktów, usług doradczych a nawet usług na budowę skomplikowanego systemu informatycznego. Jeśli przeciwdziałanie korupcji było istotnym powodem wprowadzenia prawa zamówień publicznych, to cel osiągnięto połowicznie.
Prace przygotowawcze do przetargu na budowę skomplikowanego systemu informatycznego mają zupełnie inną specyfikę i zakres niż przygotowania do przetargu na zakup samochodów. Inne są też zagrożenia korupcyjne.
W przypadku zakupu produktu gotowego zagrożenia korupcyjne występują tylko przy określaniu specyfikacji przedmiotu przetargu i kryteriów oceny ofert oraz samej ocenie ofert. W procesie zakupu usług na budowę systemu informatycznego zagrożenie korupcją nie zanika w chwili rozstrzygnięcia przetargu, ale rozciągają się także na fazę wdrożenia, fazę odbioru a nawet serwis powdrożeniowy. Odbiór skomplikowanego systemu informatycznego stwarza mniej ryzykowne okazje do zachowań korupcyjnych niż organizacja przetargu (pisałem o tym w tekście o korupcji)
Jedna z nieuczciwych metod pozbywania się konkurentów polega na wygraniu przetargu nieracjonalnie niską ceną. Najtańszy dostawca ma cichą umową z klientem, że w trakcie wdrożenia będą dodatkowo zamówione „rozbudowy” systemu na znacznie lepszych warunkach. Przy czym funkcjonalność rozbudowanego systemu nie będzie się istotnie różniła od systemów oferowanych przez konkurentów w pierwotnym przetargu. Stąd też kontrola zagrożeń korupcyjnych w części zamówień publicznych powinna być kontynuowana po zakończeniu prac komisji przetargowej.
Jeśli prawo zamówień publicznych ma być skutecznym mechanizmem antykorupcyjnym, to musi uwzględnić zróżnicowanie zagrożeń korupcyjnych i ich związek z przedmiotem zamówienia. Inicjatywa zmian legislacyjnych powinna obejmować:
- zróżnicowane ścieżki postępowania w przetargach w zależności od przedmiotu zamówienia (konieczna jest odrębna ścieżka dla zakupu usług na budowę systemu informatycznego)
- przygotowanie standardowych zestawów kryteriów do oceny ofert w przetargach na systemy informatyczne
- przetarg na budowę dużego systemu informatycznego powinien być obligatoryjnie podzielony na dwa niezależne przetargi. Pierwszy dotyczyłby przygotowania specyfikacji funkcjonalnej systemu a zakres drugiego obejmowałby budowę systemu zgodnie ze specyfikacją z pierwszego przetargu (szerzej o tym)
- w przypadku zakupu usług na budowę systemu przepisy związane z kontrolą zagrożeń korupcyjnych powinny obejmować także odbiór gotowego systemu (w szczególnych przypadkach kontrola przetargu kończyłaby się w momencie wygaśnięcia umowy na usługi serwisowe)
